Žiča

Žiča, Vaznesenje Gospodnje - Svetog Spasa, kod Kraljeva

Manastir Žiča se nalazi između Kraljeva i Mataruške Banje. Crkvu posvećenu Svetom Spasu, Vaznesenju Gospodnjem, podigao je kralj Stefan Prvovenčani sa svojim bratom Sv. Savom, između 1208. i 1215. godine. Žička crkva pripada raškoj graditeljskoj školi. Osnovu hrama čini prostrani brod sa širokom apsidom na istočnoj strani. Prvnički prostor, koji u osnovi ima izgled poprečnog broda, daje osnovi hrama izgled slobodnog krsta. Na središnjem delu je kupola. Unutrašnja priprata, iste širine i visine kao i brod, građena je zajedno s crkvom i ima bočne kapele s malim polukružnim oltarskim apsidama i malim kružnim kupolama. Crkva sa ulazima u bočne kapele, ima sedmoro vrata po kojima je u narodu nazvana „sedmovrata Žiča“. U toku svoje duge istorije Žiča je više puta stradala i obnavljana.

Po povratku Svetog Save iz Hilandara, oko 1208.godine, počinje podizanje ovog manastira. Nakon dobijanja samostalnosti Srpske Crkve , posle 1219.godine , radovi na crkvi se ubrzavaju i Žiča postaje prvo sedište Srpske arhiepiskopije. Sasvim je završena 1230.godine. Za vremena postojanja puno puta poharana , u ratnom području , na putu mnogim vandalima , današnji izgled Crkva Svetog Spasa dobija 1925. do 1936.godine. Stradala od nemačkog bombardovanja za vreme ll svetskog rata, obnavljana je 1953.god. a dosta je stradala i u zemljotresu 1987.godine. Kao arhitektonsko rešenje, pripada raškoj graditeljskoj školi. Najranije freske su iz 1219.god sačuvan delimično. Pri manastiru Žiči, već nekoliko decenija uspešno deluje ikonopisačka škola.