Manastir Sestroljin, selo Poljana u okolini Požarevca

  Manastir Sestroljin pripada Braničevskoj eparhiji Srpske pravoslvne crkve i nalazi se na samom ulazu u selo Poljana, na magistarlnom putu Požarevac-Svilajnac. Prema legendi podignut u još u drugoj polovini XIV veka, za vreme vladavine kneza Lazara (1371-1389). U neposrednoj blizini samog manastira nalazi se izvor vode, za koji narod smatra da je lekovita.

  Za postanak manastira Sestroljin, vezana je legenda opevana u narodnoj pesmi Bog nikome dužan ne ostaje. Prema njoj, Jelica je bila sestra lokalnih Pavla i Radula. Pavlova supruga je bila ljubomorna na nju, zbog čega je ubila sopstveno dete i za to optužila Jelicu. Braća su joj u to poverovala i za kaznu su vezala sestru za četiri konja, koje su nakon toga pustili na četiri strane sveta da je rastrgnu. Na mestu na kome je palo njeno telo nastala je crkva, oko koje su kasnije braća podigla manastir, nakon što su saznali istinu i pokajali se.

Ova legenda vezuje se i za nastanak manastira Zaova, Rukumija i Bradača.

Tekst preuzet iz Wikipedije

Manastir Nimnik nalazi se blizu sela Kurjača kod Požarevca

  Na putu Požarevac-Gradište, a na jugoistoku od sela Kurjača, na 3 km udaljenosti od puta leži manastir Nimnik, u hrastovoj šumi. To je stari Marijanski manastir, posvećen Prenosu moštiju sv. Oca Nikolaja (letnji sv. Nikola). Predanje pripisuje ktitorstvo manastira Nimnika srednjovekovnom vlastelinu, knezu Bogosavu, iz doba kneza Lazara. Podizanje zadužbine skromnih razmera, kao što je Nimnik, upućuje da je ktitor bio kakav mali vlastelin, kakav je baš bio knez Bogosav.

Sadašnja crkva manastira Nimnika zidana je običnim, neobrađenim kamenom sa primesama obrađenih kamenih blokova. Jedan deo građevinskog materijala potiče sa rimskog nalazišta Viminacijuma, što svedoče i uzidani fragmenti kapitela nekog mermernog stuba sa lepom ženskom glavom, bujne rastršene kose, sa razdeljkom, što je poslužilo neobaveštenima za izvor verovanja, da je to lik i glava deteta koga su hajduci ubili, zato što im nije htelo pokazati crkvu Nimnik. Ikonostas je takođe skroman, broji svega 13 ikona. Njihova vrednost je u kvalitetu, starini i umetnikovoj ruci koja ih je radila, sa znatnim uplivom rumunskog uticaja u pravoslavnoj ikonografiji.

Tekst preuzet iz Wikipedije

Krušedol, Blagovesti Presvete Bogorodice, Krušedol - Novi Sad

Ova svetinja je s početka XVI veka , građena između 1509. i 1514. godine , a zadužbina je Angeline Branković i sina joj , Đorđa Brankovića (duhovno ime Maksim , vladika). U toj zadužbini su živeli , a i umrli i sahranjeni i vladika Maksim 1516.god. i Angelina 1520.godine. Ubrzo zatim po prestavljenju proglašeni su svetim , a mošti im čuvane u Krušedolu. Za vreme Velike seobe Srba pod patrijarhom Arseijem III Čarnojevićem , krušedolski kaluđeri su sa manastirskim dragocenostima pobegli u Sentandreju. Vratili su se 1697.god. a 1710. godine su prenete iz Beča i mošti patrijarha Arsenija Čarnojevića u Krušedol. Crkva manastira Krušedol je i mauzolej srpskih crkvenih i drugih znamenitih ličnosti , u kome se čuvaju zemni ostaci grofa Đorđa Brankovića , patrijarha Arsenija IV Šakabente i mitropolita Jovana Georgijevića. U manastiru su sahranjeni i Jovan Rašković , vojvoda Stefan Šupljikac , kneginja Ljubica (žena knjaza Miloša Obrenovića) , mitropolit Petar Jovanović i kralj Milan Obrenović.

Pustinja, Vavedenje Presvete Bogorodice, Poćuta kod Valjeva

Po predanju , manastir Pustinja je osnovan u XIII ili XIV veku , kao rudarska crkva , a da je ktitor neko od Nemanjća. Turska dokumenta ga beleže 1572.god. a u crkvi , iznad zapadnih vrata se nalazi zapis u kome stoji da je hram počet sa izgradnjom meseca marta i bi završen 25. juna 1622.god. U svakom slučaju crkva je živopisava 1622.god. a delo je zografa Jovana i Nikolasa iz Makedonije. Jeromonah Joakim prikazan je kao ktitor koji prinosi Bogorodici na dar svoju crkvu. Manastir Pustinju je poharao i skadarski paša Bušatlija , a tokom Prvog srpskog ustanka , više puta bio na udaru, zapisao je 15. oktobra 1826.godine Joakim Vujić. Tokom Prvog svetskog rata austrijska vojska je držala konje u manastirskoj priprati , a prilikom povlačenja odnela je i dva velika zvona.

Ćelije, Sveti arhangeli Mihailo i Gavrilo, Lelić kod Valjeva

Samo 6km od Valjeva na levoj obali rečice Gradac nalazi se ova svetinja , zadužbina kralja Dragutina (1282.-1316.god.) poznatog i kao „sremski kralj“. Drugo pak predanje kazuje da je podignut krajem XlV ili početkom XV veka , u vreme despota Stefana Lazarevića. Turski defteri ga beleže 1560.god. U svakom slučaju , ovaj manastir je vekovima bio oslonac i mesto duhovnih, kulturnih i obrazovnih dešavanja Valjevskog kraja. Pored toga , jedno od mesta , sa značajnim udelom i u podizanju buna protivu Turaka. Kao takvo , početkom 1791.god. zajedno sa 13 crkava valjevskog kraja biva spaljeno. Obnavljan je 1793.god. a u vremenu od 1803. do 1813.god. u manastiru Ćelije bila je Karađorđeva bolnica. Godine 1810. Turci ponovo pale ovu svetinju , a već sledeće godine biva obnovljena. Posle Prvog srpskog ustanka , monasi beže u Srem , ali se ubrzo vraćaju. U periodu od 1837. do 1928.god. Ćelije su i parohijska crkva , za sva okolna mesta. I danas u manastiru postoji ikonopisačka škola.

Rukomija, Sveti Nikola, Kostolac

Mesto Rukomiju pominje srpski knez Lazar krajem XlV veka , u povelji izdatoj manastiru Ravanici, kada je izgleda i podignut. Naziv vodi poreklo od grčke reči „gerokomija“, što znači starački dom, mesto gde se zbrinjavaju stari. U hramu je grob prepodobnog Martirija Sinaita. Turci hram spaljuju do temelja 1813.god. Nova crkva je podignuta 1825.godine. Živopis je novijeg datuma , a živopisao je jeromonah Naum Andrić.

Zaova, Sabor Svetog arhangela Mihaila, Toponica kod Požarevca

Ovaj kraj , šume , proplanci i potoci u okolini nose naziv po manastiru Zaove. Nalazi se na svega 5km jugoistočno od Požarevca , između Morave i Mlave. Nastao je negde sredinom XlVveka. Turci su manastir do temelja porušili u XVl veku , a obnovljen je vek kasnije. Crkva manastira Zaove je „ponovo ozidana“ sa dozvolom i pomoći Karađorđa Petrovića , koji joj je darovao „zemlju za oranje , njive , livade i goru“ , kako beleži Joakim Vujić. Nakon sloma Prvog srpskog ustanka manastir je ponovo u ruševinama. Obnovljen je uz pomoć kneza Miloša.